Timo Soeterik

180 NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Prostaatkanker is een veel voorkomende ziekte. Een belangrijke maat voor het beloop van deze aandoening is het stadium waarin de patiënt zich bevindt. Accurate stadiëring van prostaatkanker is daarom van cruciaal belang voor het bepalen van de best passende behandelstrategie. In dit proefschrift hebben we de uitkomsten geëvalueerd van een grote patiëntenpopulatie uit de dagelijkse klinische praktijk. Hierbij hebben wij gekeken naar de uitkomsten van actief afwachtend beleid, gericht op tumorkenmerken ten tijde van diagnose en de intensiteit van de vervolgcontrole, de impact en waarde van magnetic resonance imaging (MRI) op stadiëring en de gevolgen van stadiëring zoals de uitgebreidheid van de chirurgische behandeling. Tevens hebben we onderzocht of het toevoegen van MRI informatie aan bestaande en nieuwe predictiemodellen leidt tot nauwkeurigere voorspellingen van relevante tumoruitkomsten. Dit hoofdstuk bevat de samenvatting van de bevindingen van de onderzoeken waaruit dit proefschrift bestaat. DEEL I. OPTIMALISATIE VAN ACTIEF AFWACHTEND BELEID Het is reeds bekend dat, wanneer patiënten aan bepaalde tumorkarakteristieken voldoen, er veilig een actief afwachtend beleid kan worden ingezet na de diagnose van prostaatkanker. Echter, de veiligheid van actief afwachtend beleid is tot op heden alleen aangetoond bij patiënten die aan specifieke karakteristieken voldeden, duidend op een laag-risico vorm van prostaatkanker. Uit ons onderzoek beschreven in Hoofdstuk 2 bleek dat in de dagelijkse praktijk echter breder geselecteerd wordt voor actief afwachtend beleid, dan tot op heden in de lopende onderzoeken werd gedaan. Uit onze analyse bleek dat ongeveer de helft van de patiënten (49%) niet voldeed aan een of meer van de inclusiecriteria die werden gebruikt in de grootste lopende studie over actief afwachtend beleid, de zogenaamde “PRIAS” studie. Patiënten die niet aan de inclusiecriteria voor deze studie voldeden (PRIAS-ongeschikte), maar waarbij wel een actief afwachtend beleid was geïnitieerd, ervaarden gemiddeld twee keer sneller tumorprogressie tijdens de vervolgcontrole, én hadden een drievoudig verhoogd risico op ongunstige pathologische uitkomsten na chirurgische prostaatverwijdering. Van alle afzonderlijke PRIAS-selectiecriteria bleek prostaat-specifieke antigeen densiteit (PSAD) de sterkste voorspeller te zijn voor het ontwikkelen van uitzaaiingen gedurende actief afwachtend beleid. De uitkomsten van deze studie dragen bij aan een beter begrip van het beloop van actief afwachtend beleid bij patiënten met hoger-risico kenmerken. De studieresultaten kunnen zorgverleners helpen om samen met de patiënt te bepalen of actief afwachtend beleid, op basis van individuele tumorkenmerken en voorkeuren, een veilige en geschikte behandelkeuze betreft. In Hoofdstuk 3 rapporteren we dat de vervolgcontrole in de dagelijkse klinische praktijk óók minder streng is dan wordt geadviseerd in de protocollen van de lopende studies naar actief afwachtend beleid. In deze studie werd het studieprotocol van de PRIAS-