228 Samenvatting In de huidige tijden van toenemende transformatie van de aarde door klimaatverandering en haar potentieel ontwrichtende maatschappelijke consequenties heeft het verbeelden en sturen van de toekomst een centrale plek gekregen in duurzaamheidsonderzoek en in de praktijk. Toekomstverkenningen, zoals scenario’s, visioning-processen en simulation gaming zijn populaire methoden geworden om onzekere toekomsten te verbeelden in het heden en bij te dragen aan beleid. Maar ook andere methoden en instrumenten, die normaal niet als toekomstverkenningen bestempeld worden, kunnen gebruikt worden om de toekomst te verkennen en acties in het heden te onderbouwen, zoals impact assessments en kostenbatenanalyses. Dit brede pallet aan toekomstverkenningen wordt steeds toonaangevender in verschillende academische vakgebieden en internationale organisaties die de mondiale norm bepalen, zoals het Intergovernmental Panel on Climate Change en de Global Environmental Outlook van de Verenigde Naties. Er is alleen een gebrek aan kennis over hoe de toekomst geconceptualiseerd wordt in deze toekomstverkenningen, en hoe zulke conceptualisaties acties in het heden sturen om duurzaamheidstransformaties te realiseren. Sociaalwetenschappers hebben betoogd dat toekomstverkenningen gezienmoetenworden als een vormvan politieke onderhandeling, waarin men de toekomst duidt en op basis hiervan een handelingsperspectief bepaalt. Maar hier is nog weinig onderzoek naar gedaan, met name in het mondiale Zuiden. Daarom onderzoekt dit proefschrift hoe concepties van de toekomst acties in het heden sturen en wat de implicaties hiervan zijn voor duurzaamheidstransformaties. Hierbij worden verschillende vormen van toekomstverkenningen onderzocht, met toepassingen in twee duurzaamheidsdomeinen (klimaat en voedselsystemen) en in verschillende regio’s in de wereld. Ik analyseer deze toekomstverkenningen door de lens van anticipatory governance, wat breed omschreven kan worden als ‘het sturen van onzekere toekomsten in het heden’. De centrale vraagstelling is: ‘Hoe sturen conceptualiseringen over de toekomst anticipatory governance acties in het heden en wat zijn de gevolgen hiervan voor het realiseren van duurzaamheidstransformaties?’ Na deze vraagstelling en de context verder te hebben uitgelegd in hoofdstuk 1, worden in hoofdstuk 2 de impliciete en expliciete definities van het begrip anticipatory governance gedeconstrueerd in verschillende sociaalwetenschappelijke vakgebieden. Zoals blijkt uit hoofdstuk 2, zijn er verschillende (veelal impliciete) aannames over de mate waarin de toekomst te kennen en te sturen is in het heden, en deze aannames hebben elk verschillende gevolgen voor het bepalen van acties in het heden en hebben daarnaast verschillende doelstellingen. In dit hoofdstuk wordt onderzocht hoe hiertegen
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw