232 Samenvatting Contributions), en nadruk te leggen op de noodzaak van pluriforme toekomstbeelden. Het hoofdstuk eindigt daarom met een pleidooi voor het herzien van de dominante benadering van anticipatory governance omdat dit voortijdig toekomstige ontwikkelingen reduceert tot een technische invulling en de culturele, sociale en politieke diversiteit van toekomstbeelden dichtgooit. De effecten hiervan zijn mogelijk groter in die delen van de wereld die afhankelijk zijn van de invulling van een westerse foresight-industrie. In het concluderende hoofdstuk, hoofdstuk 6, beantwoord ik vervolgens de onderzoeksvraag en reflecteer ik op de empirische en conceptuele bijdrage van het onderzoek aan de literatuur over anticipatory governance en aanverwante vakgebieden. Het hoofdstuk vat samen dat het proefschrift allereerst verschillende benaderingen van anticipatory governance uiteenzet op basis van de literatuur, en vervolgens de dominante dynamieken in de praktijk empirisch onderzoekt aan de hand van een groot aantal toekomstverkenningen in mondiale duurzaamheidscontexten en de implicaties daarvan bevraagt voor het realiseren van duurzaamheidstransformaties. De casussen laten zien dat de vier benaderingen zoals die geïdentificeerd zijn in de literatuur niet één-op-één overeenkomen met de praktijk, maar dat zij in hybride vorm voorkomen waarin sommige benaderingen domineren en andere benaderingen ondergeschikt raken in de vertaalslag naar acties voor het heden om deze toekomst te realiseren. De eerste benadering domineert, de tweede komt veel voor in combinatie met de eerste, de derde komt soms voor in combinatie met de twee voorafgaande benaderingen, en de vierde benadering komt niet of nauwelijks voor. De dominantie van de eerste benadering leidt ertoe dat duurzaamheidstransformaties, in bijvoorbeeld de landbouwsector, vaak worden gestuurd op basis van een technisch voorgestelde en apolitieke toekomst, waarin politiek tegenstrijdige belangen weinig ruimte krijgen. Dit is belangrijk omdat het inzicht geeft in de manieren waarop informatie en besluitvorming bepaalt welke sectoren, beroepen, groepen, interventies enzovoort geprioriteerd en gefinancierd worden andere gemarginaliseerd. Bovendien is er heel weinig ruimte voor de culturele, sociale en politieke diversiteit in toekomstbeelden die gebruikt worden om duurzaamheidstransformaties te sturen, terwijl wat wenselijk is voor de één maar wellicht onwenselijk voor de ander. Acties in het heden worden bij voorkeur bepaald op basis van expert-analyse en op consensus gebaseerde vormen van kennis waarbinnen wetenschappelijke onzekerheid weinig plek heeft en normatieve onzekerheid helemaal geen plek heeft. Dit lijkt niet alleen de voorkeur van beleidsmakers te zijn, maar ook denken foresight practitioners dat uitkomsten moeten passen in de huidige beleidskaders om opgepikt te worden. Tot slot valt te concluderen dat een breed scala aan toekomstige mogelijkheden worden afgesloten door de huidige manier waarop toekomstverkenningen worden ingezet die
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw