Dutch summary 235 10 Het behandelprotocol werd gevolgd door 133 patiënten. 97 patiënten (71%) voltooiden de 1 jaar follow-up, 48 vrouwen (49.5%) en 49 mannen (50.5%) met een gemiddelde leeftijd van 44.4 jaar (range 19-68). De gemiddelde electromyografische waarden van de bekkenbodem in rust verbeterden significant van baseline tot 1 jaar follow-up (2.20 µV; 95% CI, 1.79 tot 2.61; p<0.001). Bij 15 patiënten (15.5%) was er sprake van een recidief van de fissuur. VAS-pijn nam significant af van baseline tot follow-up (gemiddeld verschil 4.16; 95% CI, 3.75 tot 4.58; p<0.001). Dyssynergie werd gevonden bij 72.9% van de patiënten bij inclusie en nam af tot 14.4% na 1 jaar follow-up (p<0.001). Klachtenvermindering, gemeten met de Proctoprom, verbeterde significant van baseline tot 1 jaar follow-up (p<0.001). De kwaliteit van leven (RAND36) verbeterde significant in 8 van de 9 domeinen bij 1-jaar follow-up. Er werd geen significante verbetering gevonden in het domein vitaliteit. In de PAF-trial hebben wij aangetoond dat bekkenfysiotherapie een significant en klinisch positief effect heeft op de langere termijn. Discussie en toekomstperspectieven In dit proefschrift hebben we getracht een overzicht te geven van de huidige inzichten, de diagnostiek en (conservatieve) behandeling van een CAF met als doel een stap voorwaarts te zetten in de behandeling. Samenvattend bestaat de eerste stap uit conservatieve behandeling door middel van het reguleren van de ontlasting, toilet- en leefstijladviezen, het op de juiste wijze inzetten van de lokale behandeling met zalf (diltiazem of isosorbinedinitraat) en bekkenfysiotherapie. Wij streven naar een betere herkenning van een CAF om daarmee in een vroeg stadium een adequate behandeling te starten die kan leiden tot een sneller en beter resultaat voor de patiënt. Digitaal rectaal onderzoek, inclusief onderzoek van de bekkenbodem, zou routinematig in de klinische praktijk toegepast moeten worden in de chronische fase om onderscheid te kunnen maken tussen de verschillende oorzaken van anorectale pijn. Hierdoor kunnen patiënten gerichter worden behandeld en worden doorverwezen naar een bekkenfysiotherapeut. Om de juiste diagnose te stellen en om verschillende behandelopties te evalueren, is een lokaal en/of regionaal samenwerkingsverband tussen een huisarts (en collectief) en een bekkenfysiotherapeut een gewenst toekomstperspectief. De bekkenfysiotherapeut als praktijkondersteuner is dan een mogelijkheid. Maar ook een verdere ontwikkeling
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw