158 Nederlandse Samenvatting Testosteron Testosteron is een hormoon dat in het lichaam geproduceerd wordt door de Hypothalamic–Pituitary–Gonadal (HPG)-as. Het hormoon is een belangrijke regulator van sociaal motiverend gedrag, inclusief toenaderings- en vermijdingsgedrag. Testosteron kan gemeten worden in het lijf (endogene testosteron genoemd), maar ook toegediend worden (exogene testosteron genoemd). Endogene testosteronwaarden zijn gemiddeld 4-5 keer hoger bij mannen dan bij vrouwen. Vanuit de literatuur is het bekend dat endogene testosteronwaarden in het lijf stijgen voorafgaand aan een sociale situatie. De Social challenge hypothese stelt dat deze reactiviteit van testosteron ter voorbereiding op een sociaal uitdagende situatie (bijvoorbeeld het geven van een presentatie) leidt tot toenaderingsgedrag en de angst verlaagt. Een stijging in testosteron voorafgaand aan het geven van een presentatie stimuleert iemand om de presentatie volledig aan te gaan en minder of geen veiligheidsgedrag te vertonen. In lijn met deze hypothese is in studies regelmatig gevonden dat hoge niveaus van testosteron samenhangen met toenaderingsgedrag. Daarnaast komt uit een andere studie naar voren dat vrouwen met SAS lagere testosteronwaarden hebben vergeleken met vrouwen zonder SAS. Er zijn ook studies gedaan waarbij mensen, met en zonder sociale angststoornis, eenmalig een lage dosering testosteron of placebo toegediend kregen voorafgaand aan een computertaak. In deze taak moesten deelnemers boze, neutrale en blije gezichten naar zich toe trekken of van zich afduwen met behulp van een joystick. Hieruit bleek dat het toedienen van testosteron leidt tot verminderde vermijding en juist toenadering van gezichten die als dreigend ervaren worden (bijvoorbeeld de boze gezichten). Op basis van deze bevindingen die laten zien dat het toedienen van testosteron vermijding ten aanzien van sociale dreiging kan doorbreken, zou testosteron een potentiële kandidaat kunnen zijn om de effecten van exposuretherapie te verbeteren door toenadering binnen een exposuresessie te versterken. Dit is dan ook wat we in dit proefschrift hebben onderzocht. Het beoogde werkingsmechanisme van testosteron versterkte exposure Zoals hierboven beschreven is een van de werkingsmechanismen van exposuretherapie dat mensen met SAS leren dat blootstelling aan sociale situaties niet leidt tot de gevreesde uitkomst. Om dit goed te leren moet een individu exposuretherapie volledig aangaan in plaats van (subtiel) bepaalde aspecten van sociale interacties te vermijden (bijvoorbeeld het maken van oogcontact). De Social challenge hypothese geeft aan dat reactiviteit van endogeen testosteron leidt tot sociale toenadering en uit eerder onderzoek is gebleken dat toediening van testosteron leidt tot sociale toenadering bij mensen met SAS. Samenvattend verwachtten wij voorafgaand aan de studies in dit proefschrift daarom het volgende: reactiviteit van endogene testosteron en ook de toediening van
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw