281 Nederlandse samenvatting A NEDERLANDSE SAMENVATTING Glucocorticoïden, zoals dexamethason en prednison, zijn onmisbare componenten in de behandeling van acute lymfatische leukemie (ALL) bij kinderen. Dexamethason is momenteel het glucocorticoïd waaraan de voorkeur wordt gegeven in de meeste behandelingsprotocollen. Gedurende de onderhoudsfase van de ALL behandeling krijgen kinderen elke 3-4 weken vijf dagen dexamethason, gedurende 1,5 jaar. Naast het positieve antileukemische effect kan dexamethason verschillende ongewenste bijwerkingen veroorzaken. Patiënten en ouders melden vaak gedrag- en slaapproblemen als vervelende bijwerkingen, die over het algemeen de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden. Een verhoogd hongergevoel, dyslipidemie en adipositas zijn ook bekende bijwerkingen van dexamethason. De variabiliteit tussen patiënten in het voorkomen van al deze bijwerkingen is hoog en er zijn geen duidelijke risicofactoren bekend. Het eerste doel van dit proefschrift was het vergroten van de huidige kennis over de prevalentie en determinanten van dexamethason-geïnduceerde bijwerkingen bij kinderen met ALL. We voerden eerst een systematisch literatuuronderzoek uit om eerder beschreven risicofactoren voor steroïd-geïnduceerde gedrag- en slaapproblemen bij kinderen met ALL te identificeren (Hoofdstuk 2). Over het algemeen was de kwaliteit van de geïdentificeerde artikelen zeer laag. Het beschikbare bewijs suggereerde dat het type of de dosis steroïden geen verband houdt met gedragsproblemen, maar mogelijk wel met slaapproblemen. Jongere patiënten lijken risico te lopen op gedragsproblemen, terwijl oudere patiënten risico lopen op slaapproblemen. Er waren geen onderzoeken die ouderlijke stress of medische voorgeschiedenis beschreven, en studies naar genetische susceptibiliteit moeten nog worden gerepliceerd. Verder voerden we een prospectieve cohortstudie uit bij 105 kinderen (3,0-18,8 jaar) met ALL (Hoofdstukken 3 en 4). Klinisch relevante door dexamethason veroorzaakte gedrag- en slaapproblemen werden door de ouders gemeld bij respectievelijk 70 (67%) en 61 (59%) patiënten. We identificeerden opvoed stress bij ouders, en niet dexamethason farmacokinetiek, genetische variatie, demografische gegevens van patiënten en ouders, of ziekte- en behandelingsdeterminanten, als een significante risicofactor voor door ouders gerapporteerde dexamethason-geïnduceerde gedrag- en slaapproblemen. Opvoed stress bij ouders kan wellicht een aanknopingspunt zijn om door dexamethason geïnduceerde gedragsproblemen in de toekomst te verminderen. We ontdekten ook dat slechts vijf dagen dexamethason leidde tot directe en significante stijging in leptine (het vethormoon dat de eetlust regelt), hongerscores en vetmassa (Hoofdstuk 5). We vonden geen correlaties tussen deze metingen, wat kan wijzen op
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw