94 kennis. Om declaratieve en procedurele kennis over tekststructuur verder te verdiepen, maakten we voorbeeldteksten en scripts voor modeling die leerkrachten konden gebruiken tijdens de leesinstructie. Daarnaast maakten we per tekststructuur een poster met daarop een korte beschrijving van de structuur, signaalwoorden en de bijbehorende graphic organizers. Om het werken aan conditionele kennis te vergemakkelijken, voegden we korte activiteiten toe aan de lessen die leerlingen uitdaagden om de nieuw verworven kennis over tekststructuur toe te passen. Bijvoorbeeld: Je kent nu de kenmerken van een tekst met een chronologische structuur. Kun je andere onderwerpen bedenken waarvoor je een tekst met een chronologische structuur zou kunnen verwachten? Daarnaast voegden we schrijfactiviteiten toe waarbij leerlingen zelf de meest geschikte tekststructuur moesten kiezen. Tijdens de lesobservaties in de tweede testcyclus gingen we na in hoeverre leerkrachten aandacht besteedden aan declaratieve, procedurele en conditionele kennis (Tabel 4). Niet verrassend besteedden leerkrachten de meeste aandacht aan declaratieve kennis. Procedurele kennis kreeg minder aandacht. Leerkrachten modelden bijvoorbeeld niet altijd hoe ze gebruik konden maken van de tekststructuur tijdens het lezen van een tekst, of hoe ze een graphic organizer moesten invullen. We zagen weinig goede voorbeelden van gerichte instructie over conditionele kennis. Omdat veel lessen meer tijd in beslag namen dan gepland, konden niet altijd alle geplande activiteiten worden uitgevoerd. In sommige gevallen waren het juist de activiteiten gericht op conditionele kennis die leerkrachten achterwege lieten, mogelijk doordat deze vaak in de lesafsluiting zaten. Tijdens de laatste bijeenkomst werden de OP’s geëvalueerd en leerkrachten gaven aan dat conditionele kennis inderdaad niet voldoende aandacht had gekregen: "Ik denk dat ze conditionele kennis nog niet echt onder de knie hebben. In deze serie kwam het maar één keer aan bod en dan denk ik: in hoeverre kunnen ze dat als je het één keer aanbiedt? (...) Toen ze een tekst moesten schrijven vroeg ik er wel naar: Waarom heb je voor deze tekststructuur gekozen? Dat konden ze wel aangeven, maar ik vraag me af of het echt bewust was, of dat ze het gewoon kozen omdat ze een bepaalde structuur het leukst vonden." (Leerkracht 4, bijeenkomst 6) Het in balans brengen van declaratieve, procedurele en conditionele kennis over tekststructuur bleek lastig, en vooral conditionele kennis kreeg nog onvoldoende aandacht. Leerkrachten gaven echter wel aan dat ze het belang zagen van het balanceren van deze soorten kennis. In vragenlijst 2 noemden twee leerkrachten het als een van de belangrijkste eye-openers, hoewel geen van beiden aangaf dit nu zelf in hun lessen toe te passen. Tijdens bijeenkomst 6 merkte een van de leerkrachten op dat hij vond dat doelgerichte aandacht voor declaratieve, procedurele en conditionele kennis in het lesmateriaal zou moeten worden opgenomen, zodat leerkrachten dit niet zelf hoeven uit te zoeken. OP4a lijkt dus zeker bruikbaar, maar binnen ons project zijn we er slechts gedeeltelijk in geslaagd om het goed te integreren. 4 95
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw