138 Appendices Verwachtingen en doelen voor de toekomst Dit promotieonderzoek richtte zich op de verschillende vormen van cardiale toxiciteit. Ze zijn allemaal belangrijk omdat ze zowel de overleving als de kwaliteit van leven op verschillende manieren kunnen beïnvloeden. De verschillende toxiciteiten zijn echter op verschillende manieren gerelateerd aan de dosisverdeling in de cardiale substructuren. Het prioriteren van de verschillende toxiciteiten tijdens het proces van treatment planning blijft daarmee een uitdagend probleem. Recent is voorgesteld om bij patiënten met slokdarmkanker meer te gaan kijken naar de totale toxiciteitslast (total toxicity burden) als een samengesteld eindpunt van verschillende toxiciteit. Dit is ook al toegepast in een gerandomiseerde studie. Deze totale toxiciteitslast geeft prioriteit aan bepaalde complicaties door een wegingsfactor toe te kennen op basis van hun ernst en klinische relevantie. Ernstige toxiciteit kreeg een hogere score en deze scores werden uiteindelijk per patiënt opgeteld. In de toekomst zou deze totale toxiciteitslast gebruikt kunnen worden als eindpunt in klinische studies bij het evalueren van bijvoorbeeld nieuwe technologieën. Een ander relevant eindpunt voor de patiënt is de kwaliteit van leven (QoL). QoL kan worden gebruikt om de impact van verschillende vormen van toxiciteit bij de behandeling van slokdarmkanker te bepalen. De twee belangrijkste beperkingen van het gebruik van de QoL-vragenlijsten zijn dat het momentopnames zijn en dat het in de praktijk vaak moeilijk is voldoende ingevulde vragenlijsten terug te krijgen. Lage responspercentages zijn een potentiële bron van bias. Ook blijken QoL-scores niet altijd overeen te komen met de mate van toxiciteit die gezien werd in die populatie. Daarmee is het de vraag of QoL voldoende representatief is om straling gerelateerde toxiciteit bij slokdarmkankerpatiënten te evalueren. Tot slot blijft het de vraag welke eindpunten het meest relevant zijn, zowel voor patiënten als voor toekomstig klinisch onderzoek. De algehele overleving kwalificeert hiervoor waarschijnlijk het meest omdat het een objectief eindpunt is en bijzonder relevant. In verschillende recente modelleringsstudies is algehele overleving als eindpunt gebruikt en in deze studies werden verschillende DVH-parameters als voorspellers voor algehele overleving geïdentificeerd. Hoewel dit suggereert dat straling geïnduceerde cardiale toxiciteit een rol speelt, is er geen informatie over de doodsoorzaak beschikbaar waardoor een oorzakelijk verband onzeker blijft. Aangezien alle eindpunten hun beperkingen hebben, is een andere relevante, en meer gevoelige methode voorgesteld in de literatuur. Deze methode gaat uit van
RkJQdWJsaXNoZXIy MTk4NDMw