Gelezen, geleefd, gedeeld

25 zij bekend was met de tegenstrijdigheden van asymmetrische relaties, tus- sen wit en zwart, maar ook tussen mannen en vrouwen, blijkt bijvoorbeeld uit haar korte verhaal Sweat . Zoals veel van haar werk speelt ook dit verhaal zich af in een zwarte gemeenschap. Witte personages komen er niet in voor. Zij schreef het in 1926 als bijdrage aan het door haarzelf mede opgerichte tijdschrift Fire!! tijdens de hoogtijdagen van de Harlem Renaissance , waar- van Hurston een van de gangmaaksters en iconen was. Mijn bespreking van dit verhaal moge dienen als een smaakmaker voor het werk van Hurston, dat meer dan genoeg voer voor theologen bevat. 7 Zo zal de bijbels onderlegde lezer al snel begrijpen dat Sweat gelezen kan worden als een spiegelverhaal bij Genesis 3, of als een scherp commentaar op de patriarchale lezing (en de bijbehorende praktijk) van het verhaal van de slang, de vrouw, en de man. De suggestieve beeldtaal is bijbels, maar het onderwerp is de complexe worsteling van een zwarte vrouw met haar de- structieve huwelijk. Uitgeknepen suikerriet Doodsbang is de wasvrouw Delia Jones wanneer iets langs, ronds zwarts en slaps om haar schouders valt en op de vloer glijdt. Een moment lang kan ze niet spreken of bewegen. Dan ziet ze dat haar man, die in stilte is binnen- gekomen, de lange zweep om haar heen geslagen heeft waarmee hij graag zwaait tijdens zijn plezierritjes met de ponywagen waar Delia de was mee door het dorp vervoert. Deze zinnen aan het begin van Sweat bevatten meteen de belangrijkste elementen van het verhaal. De diepe angst van Delia voor slangen, de ge- welddadige bravoure van haar man Sykes en de gespannen sfeer tussen Delia en Sykes introduceren de onheilspellende spanning die het verhaal naar zijn ontknoping voert. Sykes, die niets bijdraagt aan het inkomen in huis en Delia haar financiële onafhankelijkheid verwijt, treitert zijn vrouw op alle mogelijke manieren, in de hoop dat zij hem verlaat. Hij wil het huis, dat Delia met hard werken heeft opgebouwd, met zijn nieuwe vriendin Bertha betrekken. Dat huis is Delia zeer lief, en ’s avonds alleen in bed treurt ze over haar mislukte huwelijk. De geschetste tegenstelling lijkt eenvoudig: Delia is een hardwerkende, ge- lovige vrouw, die zondags naar de kerk gaat en voor wie het hele dorp bewondering en medelijden voelt. Sykes daarentegen is het prototype van een gewelddadige, vrouwen hatende nietsnut. Hurston schrikt er niet voor