Gelezen, geleefd, gedeeld

51 verontwaardiging noemen, met nadruk op het woordje heilig. Het is namelijk van waarde in onze onheilige wereld. Zinvol protest mag niet zomaar ver- stommen. Het is zonde als die passie verdwijnt wanneer op de lange duur het recht onbereikbaar lijkt. Ik merk het soms bij mezelf, bijvoorbeeld als je Prediker steeds beter gaat begrijpen. Soms komt het nog terug, dat gevoel dat ik – twintiger inmiddels – ook had toen ik de film ‘Missing’ (regie: Costa Gavras, 1982) zag. Die gaat over een Amerikaanse journalist die vermist raakt tijdens de staatsgreep tegen Allende in Chili in 1973. Wat was ik boos over het machtsmisbruik van het leger en over de schijnheiligheid van de vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering! Ik herinner me nog als de dag van gister dat gevoel toen ik de bioscoop (Rembrandt in Utrecht) uitliep en me verbaasde over en ook wel ergerde aan al die mensen die doodge- moedereerd over de Oude Gracht liepen, alsof er niets aan de hand was in deze vreselijke wereld. Maar ja, je wordt ouder en beseft dat je de wereld niet zo eenvoudig kan veranderen. Het idee om zendeling te worden had ik inmiddels ook al opge- geven. Het thema wraak bleef me echter achtervolgen. Voordat ik ‘gewoon’ dorpsdominee werd, hield ik me vooral bezig met het verre verleden van de wereld van het Oude Testament en dan met name over het eveneens verre hiernamaals. Daar promoveerde ik op. Dat laatste leverde me de eervolle uitnodiging op om in de degelijk Gereformeerde (bij Kok uitgegeven) serie Commentaar op het Oude Testament het deel over Nahum te verzorgen. Ooit was dat aan Nico Ridderbos toevertrouwd, maar die was ermee gestopt om zich te wijden aan de studie van de Psalmen (verder dan Psalm 60 in de Kor- te Verklaring is hij overigens niet gekomen). Ik kon wel begrijpen waarom hij van Nahum af wilde, want een profetische boodschap die begint met drie maal ‘de Here is een wreker’ is niet aantrekkelijk. Ik had niet de vrijmoedig- heid om het aanbod te weigeren. Het leek me ook wel een mooie uitdaging om me daarin te verdiepen, maar dat had meer te maken met de poëtische schoonheid waarom Nahum ook bekend stond. Bovendien was ik geïnte- resseerd in de mogelijke parallellen met Assyrische teksten. Toch moest ik mij natuurlijk ook bezinnen op het idee van goddelijke wraak. In de recente uitleg wordt er veel kwaad gesproken over Nahum. Sommigen vragen zich af of dit geschrift nog wel een plaats verdient in de Bijbel. Behoort Nahum niet tot de nationalistische profeten die al te gemakkelijk in naam van God zich afzetten tegen het buitenland, in dit geval de Assyriërs? Mij gingen de ogen open toen ik de opmerking las van iemand die kort na de Tweede Wereldoorlog opmerkte dat de woorden van Nahum midden in de oorlog, op