Gelezen, geleefd, gedeeld

62 de complexiteit van het leven die in het literaire werk naar voren komt, en zonder de verbeelding die ons leven betekenis geeft. Maar zijn apologetische werk laat zien dat argumenten en de zoektocht naar waarheid er wel toe doen. In zijn literaire werk laat Lewis ook zijn psychologische inzicht zien dat ook bij Kierkegaard zo’n grote rol speelt. Het verassende is dat dit boek geen enkel expliciet christelijk thema aan de orde stelt. We zitten midden in de mythologie. Dat is ook niet zo vreemd als we bedenken dat in Lewis’ eigen ervaring de ontdekking zo’n grote rol speelt dat het christelijk geloof ‘ware mythe’ is. Rond zijn bekering worstelt Lewis met de vraag waarom zo veel klassieke mythen belangrijke thema’s delen met het christelijk geloof: stervende en weer herlevende goden, onstilbaar verlangen en bevrijdende offers. Dan ontdekt hij dat het christelijk geloof geen afstand neemt van diepe inzichten in het menselijk bestaan die in der- gelijke mythen worden gedeeld, maar dat deze intuïties in Jezus Christus werkelijkheid worden. Laat me twee thema’s noemen die in dit boek aan de orde komen en die ho- pelijk smaakmaker zijn naar de vele andere thema’s, zoals de vraag wat het betekent om een gezicht te hebben of te krijgen, die hij in de titel zelf aanstipt. Verrassend is Lewis’ onderscheid tussen ‘clear religion’ and ‘thick religion’ dat hij maakt in de bundel God in the Dock: Essays on Theology and Ethics dat we in deze roman aan het werk zien. Heldere religie is de godsdienst van de rede, in Till we Have Faces vertegenwoordigd door Fox, de Griekse slaaf die de prinsessen opvoedt en die de rationele religie invoert door een herkenbaar Grieks beeld introduceert in de plaatselijke tempel van de godin Ungit. Maar in hun nood lopen mensen dat mooie beeld voorbij naar de onooglijke steen die Ungit voorstelt zoals ze in haar oerkracht door het aardoppervlak gebro- ken is. Daar kunnen ze hun pijn kwijt. Religie moet wat Lewis betreft beide zijn, ‘clear’ en ‘thick’, en het bijzondere van het christelijk geloof is de manier waarop beide bij elkaar komen. Een tweede thema in het boek is de complexe relatie tussen rede, emoties en verlangens. Lewis geeft een heel eigen draai aan de klassieke mythe van Psy- che en Cupido, doordat Orual het paleis waarin Psyche met haar godenzoon is getrouwd niet kan zien of niet wil zien. Die spanning stuwt het verhaal voort: “Read your complaint,” said the judge. I looked at the roll in my hand and saw at once that it was not the book I