Gelezen, geleefd, gedeeld

67 Zou de titel Pastorale zinspelen op psalm 23 en de grazige weiden waar het goed toeven is voor allen? Zo’n pastorale is het in Brevendal absoluut niet. In het fictieve dorp waarin de goede verstaander Barneveld herkennen mag, grenzen de wijken van de gereformeerden en de Molukkers aan elkaar, maar achterdocht overheerst en interactie is er niet. In die lome zomer ergens in de jaren tachtig overschrijdt hoofdpersoon Oscar de magische grens, wordt verliefd op een Ambonees meisje en leert haar getormenteerde vader ken- nen, een ex-KNIL militair. Ook bij hem staat de hutkoffer na jaren nog in de gang. Oscar blijkt de eerste Nederlander te zijn die bij de man over de vloer komt en vragen stelt: Toch kwam hij nog een keer terug op zijn kwestie. Bij het dessert, een soort stijve pudding met stukjes mango erdoorheen en op de schotel rondom al- lerlei vruchten, zei hij opeens, vork in zijn linkerhand geklemd, tegen Oscar: “Maar wat ik zal aantreffen als ik daar terugkom? Ambon? Nee, dat bestaat niet meer. Ik kom daar vandaan maar ik ben daar niet meer thuis, en hier ook niet.” Hij leunde naar voren, keek Oscar aan met een verbeten trek om zijn mond en ogen zo groot dat ze onder hun eigen gewicht leken te bezwij- ken en bewoog de vork een paar keer fel richting zijn hart. “Het enige Ambon dat ik heb, is hier, hier, hier!” 18 “Ik ben daar niet meer thuis, en hier ook niet.” De Molukse kwestie, die juis- ter gezegd een Nederlandse verdringingskwestie is, kent geen gemakkelijke oplossing. En toch gebeurt in deze ontmoeting rond de maaltijd iets van de gast die gastheer wordt en de gastheer die bij de ander te gast mag komen. Een Emmaüsverhaal in de vreemde Molukse huiskamer zoals jij aan zulke ontmoetingen op de grens ook zo mooi theologische diepte kon geven in je colleges over gastvrijheid. Met dankbaarheid denk ik aan hoe we zo samen optrokken als feministi- sche interculturele theologen/missiologen/godsdienstwetenschappers aan de PThU en hoe we elkaar verrijkten met onze liefde voor schrijnend-eerlijke existentiële romans waarin culturen in hun complexiteit samenkomen. Ik schrijf dit essay op vakantie in Pools Silezië, ook weer zo’n verscheurd gebied, waar de Joden vermoord zijn, de Duitsers verdreven, en in hun lege huizen de Polen zijn komen wonen die op hun beurt verdreven werden uit wat nu Oekraïne is. De geschiedenis van Midden-Europa als een bloedig slagveld met als erfenis verwrongen en gewonde identiteiten. Passend lijkt