15502-m-pleumeekers

te mineraliseren en ossificeren in vivo . In hoofdstuk vier wordt de kraakbeenvormende capaciteit van verschillende cellen van verschillende anatomische locaties vergeleken. Geëxpandeerde chondrocyten dedifferentieerden onafhankelijk van hun origine (gewricht, oor, neus). Na chondrogene stimulatie bleken chondrocyten van oor- en neuskraakbeen het meest potent voor kraakbeen tissue engineering in vivo . Tevens waren locatie- en kraakbeentype specifieke chondrocyten in staat kraakbeen te produceren met specifieke kraakbeeneigenschappen en moleculaire samenstelling, gerelateerd aan de eigenschappen van het originele donorkraakbeen. Dit betekent dat chondrocyten van oor- en neuskraakbeen het meest geschikt lijken voor de reconstructie van oor- en neuskraakbeendefecten respectievelijk. Recente inzichten tonen dat de combinatie van chondrocyten en mesenchymale stamcellen (“co-kweken”) een positief effect heeft op de kraakbeenvorming en daardoor een veelbelovend concept lijkt voor de behandeling van kraakbeendefecten in het hoofd- /halsgebied. “Co-kweken” heeft een aantal voordelen ten opzicht van het onafhankelijk gebruik van cellen zoals eerder beschreven. Door het combineren van cellen, kan een groot aantal chondrocyten vervangen worden door mesenchymale stamcellen. Hierdoor kan gebruik worden gemaakt van primaire cellen; cellen die direct ingezet kunnen worden voor reconstructiedoeleinden zonder een daar voorafgaande in vitro expansie fase. In hoofdstuk vijf en zes wordt het “co-kweken” van primaire chondrocyten (gewricht, oor, neus) in combinatie met mesenchymale stamcellen (vet, beenmerg) verder bestudeerd. Kraakbeenproductie en stabiliteit werden niet negatief beïnvloed door het vervangen van tachtig procent van de chondrocyten door mesenchymale stamcellen. Kraakbeen regeneratie bleek in “co-kweek” niet het resultaat van chondrogene differentiatie van mesenchymale stamcellen, maar eerder het gevolg van toenemende kraakbeenproductie door chondrocyten onder invloed van stamcellen. Voor de mesenchymale stamcellen bleek uiteindelijk dan ook meer een trofische rol weggelegd in “co-kweek”. Deze trofische functie werd in gelijke mate gezien bij zowel stamcellen uit vet als uit beenmerg en is meest waarschijnlijk een algemene functie van de stamcel onafhankelijk van zijn origine. Dit in tegenstelling tot de origine van de verschillende typen chondrocyten (gewricht, oor, neus). Ook in “co-kweek” waren deze locatie- en kraakbeentype specifieke chondrocyten in staat kraakbeen te produceren met specifieke eigenschappen gerelateerd aan het originele donorkraakbeen. De combinatie van primaire chondrocyten en mesenchymale stamcellen, voorkomt een periode van expansie, en ondersteunt de mogelijkheid om in de toekomst een één-stap-techniek te kunnen verwezenlijken voor de behandeling van kraakbeendefect in het hoofd-/halsgebied. Chondrocyten van oor- en neuskraakbeen in combinatie met mesenchymale stamcellen worden hierin specifiek aangeraden voor de reconstructie van oor- en neuskraakbeendefecten respectievelijk. Naast het selecteren van geschikte cellen, is ook de selectie van een scaffold essentieel voor kraakbeen tissue engineering. Een ideale scaffold heeft een driedimensionale structuur, welke de micro-architectuur van het oorspronkelijke weefsel of specifiek - de extracellulaire matrix van het oorspronkelijke weefsel - zo veel mogelijk nabootst. Het lijkt dan ook niet meer dan vanzelfsprekend, dat een scaffold ontstaan vanuit de oorspronkelijke extracellulaire matrix het meest geschikt is voor regeneratieve doeleinden. Decellularisatie is een manier om 200 CHAPTER 11